Büyük Endüstriyel Kazaların Önlenmesi ve Etkilerinin Azaltılması Hakkında Yönetmelik kapsamında, SEVESO (BEKRA) çalışmaları ve bağlı dokümanların hazırlanması ile, danışmanlık hizmeti vermekteyiz.
SEVESO
Bilindiği üzere endüstriyel faaliyetlerden kaynaklanan büyük endüstriyel kazaların önlenmesi, kazalara karşı hazırlıklı olma ve kazanın gerçekleşmesi durumunda müdahale ile 96/82/EC sayılı Tehlikeli maddeleri içeren Büyük Kaza Risklerinin Kontrolüne İlişkin Avrupa Birliği Konsey Direktifi’nin (Seveso II Direktifi) ülkemiz mevzuatına uyumu için Çevre ve Şehircilik Bakanlığımızca Türkiye’de Seveso II Direktifi’nin Uyumlaştırılması Projesi gerçekleştirilmiştir ve proje çıktısı olarak “BÜYÜK ENDÜSTRİYEL KAZALARIN ÖNLENMESİ VE ETKİLERİNİN AZALTILMASI HAKKINDA YÖNETMELİK” olarak 30 Aralık 2013 tarihinde yenilendi ve 28867 (Mükerrer) sayılı resmi gazetede yayınlanarak yürürlüğe girdi. Çevre Kanununun 12.Maddesi 4. Paragrafında yer alan (Değişik:26/04/2006-5491/9md.) …..ilgiler çevre kirliliğine neden olabilecek faaliyetleri ile ilgili olarak, kullandıkları hammadde yakıt, Çıkardıkları ürün ve atıklar ile üretim şemalarını, acil durum planlarını izleme sistemleri ve kirlilik raporları ile diğer bilgi ve belgeleri talep edilmesi halinde Bakanlığa veya yetkili denetim birimine bilgi vermek zorundadırlar….)’’hükmü gereğince ve yürütülmekte olan çalışmaların devamı olarak alt ve üst seviyeli tesisleri belirlemek büyük endüstriyel kazaların önlenmesi kazalara karşı hazırlıklı olma ve müdahale aşamalarında koordineli hareket etmek ülkemizde söz konusu yönetmelik kapsamında bulunan Seveso tesislerini belirlemek amacıyla tehlikeli kimyasal bulunduran tüm sanayicilerin Çevre Bakanlığına bildirimde bulunmaları gerekmektedir.
Güvenlik Yönetimi
Sağlıklı bir “Proses Güvenlik Yönetimi” kimyasal madde, karışım ve/veya kimyasal madde içeren eşya üreten firmalar için kendi kendine oluşacak bir yönetim sistemi değildir. Firmalar için esas amaç çalışanlarını güvende tutmak olsa da, sadece bu yönde bir yönetim sistemi kurmak tek amaç olmamadır. Aynı zamanda operasyonlarda proses güvenliğinin sağlanması, çevresel etkilerinin değerlendirilerek kontrol altına alınması ve kamuya verilebilecek genel zararların azaltılmasını da kapsayan bir anlayışla bir yönetim sistemi kurulmalıdır.
Organizasyonun her seviyesindeki tehlikeleri en aza indirmek için genel bir çerçeve sunmaktadır. Tek bir kazanın veya olayın soruşturulmasından, tam bir güvenlik kültürü değerlendirmesine kadar güvenlik yönetimi hizmetlerimiz; İşletmelerin yönetmeliklere uygun hale getirilmesini, Çevreye ve kamuya karşı oluşabilecek tehlike ve zararların kontrol altına alınarak sorumlu üretici kimliğinin oluşmasını, Büyük endüstriyel kazalara sebep olabilecek risklerin kontrol altına alınmasını ve/veya etkilerinin azaltılmasını Firma itibarının korunmasını, Üst düzey rekabetin içinde var olabilmeyi, Kaliteli ürün üretimini, Güvenli çalışma ortamının oluşturulmasını Çalışanların korunması için gerekli düzenleyici faaliyetlerin oluşturulmasını İşletme güvenlik kültürünün oluşturularak yürütülebilir hale getirilmesini kapsar Güvenlik Yönetimi altında aşağıdaki başlıklarda çalışmalarımızı yürütüyoruz. İlgili Başlıklar Proses Tehlike Analizi Proses Güvenlik Yönetimi Kök Sebep Analizi ve Kaza Araştırması Güvenlik Kültürü değerlendirmesi ve Eğitimi Güvenlik ve Çevre Yönetim Sistemi (GÇYS) Güvenlik Yönetim Sistemi (GYS)
RİSK YÖNETİMİ
Müşterilerimiz her gün birçok risk ile karşı karşıyadır. Faaliyet gösterdikleri alanlardaki tehlikeli süreçlerden, olağan üstü şartlardaki yerleşim yerlerine kadar risk, işlerinin doğal bir parçasıdır. Doğal olarak bu riskler yok edilemez olsa da bizler, işletmelerini çalışmalarını korumak ve kurumlarına değer katmak için ilgili risk yönetim sistemlerini onlar için kurabiliriz.
Risk yönetim sistemleri; operasyonel, insan ve doğal kaynaklı oluşabilecek bir dizi riski tanımlamak, ölçmek ve yönetmek için farklı disiplinlerin ve araçların oluşturulmasını sağlar.
Bu sistemler işletmelere, sahip oldukları varlıklarını, imajını ve hedeflerini korumak ve operasyonel verimliliği geliştirmek için bilinçli karar verme, planlama ve kaynak tahsisini destekleyen bir genel çerçeve sunmaktadır.
önde gelen şirketlerin ve bu şirketlere bağlı tesislerin genel risklerini optimize etmek, doğal, insan unsuru ve operasyonel risklere maruziyetlerini değerlendirmek için gelişmiş teknolojileri kullanmaktadır.
Risk yönetiminde kimya sanayinin birçok farklı alanındaki müşterilerine yönelik on yıla yakın sürdürdüğü hizmetler neticesinde elde ettiği deneyimleri ve uluslararası ortaklarının onlarca yıllık küresel deneyimlerinin birleşimi bir araya getirilerek geliştirilmiştir.
Biz, müşterilerimiz için özel geliştirdiğimiz pratik, rasyonel ve bütüncül risk yönetim sistemleri ve çözümleri sunmak adına mühendislik tabanlı ve sahada kanıtlanmış uluslararası yöntemleri kullanırız.
kantitatif ve olasılık bazlı risk modellemelerinden ilgili programların kullanımına, kalitatif tehlike değerlendirmelerinden güvenlik açığı analizlerine kadar tüm risk yönetim sistemleri ve kurulumu ve yönetiminde yanınızdadır
– Patlama Ve Blast Analizi
– Tesis Konumlandırma
– Tehlike Analizleri (HAZID,HAZOP, LOPA,)
– Doğal Tehlikeler Risk Yönetimi
– Risk Değerlendirme (PRA,QRA,FMEA,)
– Güvenlik Ve Güvenlik Açığı Değerlendirmesi Büyük Kaza Senaryoları ve Güvenlik Tedbirleri Hakkında Bilgi 3.1 Büyük kaza senaryoları Senaryolar, yangın (Ör: Havuz (birikinti) yangını, parlama yangını, tank yangını, jet yangını vb.), patlama (Ör: Buhar bulutu patlamaları, kaynayan sıvı buharının patlaması ve toz patlaması gibi kimyasal nedenli patlamalar ile tank patlaması gibi fiziksel nedenli patlamalar) ve yayılıma (Ör: Toksik bulutlar, toprak/hava/su kirliliği vb.) neden olabilecek tehlikeli maddeler dikkate alınarak seçilir ve bu senaryoların hangi önceliklere göre ve nasıl seçildiğine ilişkin gerekçeler açıklanır. (Ör: Geçmişte meydana gelmiş kazalar, ramak kala olayları vb.) Her bir tesis için, tehlikeli maddenin niteliğine göre toksik yayılım, patlama ve yangın olaylarının her birinin değerlendirildiği belirlenen tehlikelerin neden olabileceği büyük kaza senaryolarının en az 6 tane büyük kaza senaryosu hakkında ayrıntılı bilgi verilir ve seçilen senaryolarda ilgili Yönetmeliğin 9. maddesinde belirtilen mümkün olan en yüksek önlem seviyesinin nasıl sağlandığına ilişkin bilgi kaydedilecektir.
SEVESO Güvenlik Raporu Nasıl Hazırlanır?
GÜVENLİK RAPORUNDA BULUNMASI GEREKLİ ASGARİ BİLGİNİN İÇERİĞİ
A. KAPAK Güvenlik raporunda aşağıdaki bilgileri içeren bir kapak sayfası olacaktır. Bu kapak sayfası; a) İşletmecinin unvan veya adı/soyadı ile adresi,
b) Kuruluşun Ticaret Sicil gazetesinde yer alan ticari unvanı ve adresi,
c) Kuruluşun telefon, faks numaraları ve e-posta adresi,
ç) Raporun sunum yılı ve revizyon numarası (örneğin; GR-2011/Rev.1, GR-2013/Rev.2 vb.), bilgilerini içerir.
B. ÖZET a) Kuruluşun faaliyetlerine ilişkin özet bilgi,
b) Güvenlik raporu hakkında iletişime geçilecek kuruluş yetkilisinin adı, adresi, telefon ve faks numarası, e-posta adresi,
c) Kuruluşa ilişkin dahili ve harici tehlike ve risklerin özeti,
ç) Güvenlik raporunu hazırlayan kişi veya kuruluşlara ilişkin bilgiler (isim, unvan, adres, özgeçmişleri vb.),
d) Güvenlik raporunda yer alan bölümlere ilişkin genel açıklamalar, hakkında bilgiyi içerir. C. İÇİNDEKİLER
Ç. TABLOLAR LİSTESİ
D. ŞEKİLLER LİSTESİ
E. FOTOĞRAFLAR LİSTESİ
F. HARİTALAR LİSTESİ
G. KISALTMALAR VE SİMGELER LİSTESİ
H. GÜVENLİK RAPORU ANA METNİ BİRİNCİ BÖLÜM
Kuruluşun, Çevresinin ve Kuruluştaki Tesislerin Tanıtımı
1.1 Kuruluşun Tanıtımı
1.1.1 Kuruluşun tarihsel gelişimi,
1.1.2 İşletmecinin daha büyük bir şirket grubunun bir parçası olup olmadığına dair detaylar,
1.1.3 Kuruluştaki ana faaliyet konuları ve üretim bilgileri,
1.1.4 Kuruluşun koordinat bilgileri,
1.1.5 Kuruluşun (kuruluştaki her bir işveren için ayrı ayrı) Sosyal Güvenlik Kurumu’nda kayıtlı sicil numaraları,
1.1.6 Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından hazırlanmış olan “Seveso Bildirim Sistemi”nde yer alan “Seveso Kuruluş Bilgileri Sayfası ve Bildirim Dâhilindeki Maddeler”in bir kopyası,
1.1.7 Kuruluşta çalışan yüklenici firmalar da dâhil olmak üzere rapor düzenleme tarihi esas alınarak tespit edilecek kadın-erkek olarak her bir tesisteki çalışan sayısı, vardiya sayısı,
1.2. Kuruluşa ait Haritalar
Bu bölümde aşağıda sıralanan her bir başlığın ayrı ayrı gösterildiği uygun ölçekli haritalara yer verilir.
a) Kuruluşun konumu ve kuruluşun karayolu, demiryolu, denizyolu ve ambar girişlerini gösteren harita.
b) Tehlikeli madde içermeyen tesisler de dâhil diğer bütün tesislerin konumlarını gösteren harita,
c) Büyük kaza tehlikesi olan tesislerin konumları ile kuruluşa ait demiryolu rampa hatları, tersaneleri ve doldurma-boşaltma rıhtımları, platformları, şamandıra sistemleri, yüzen veya sabit dalgakıranları veya benzer yapılarını gösteren harita
1.3. Kuruluşun Çevresinin Tanıtımı
1.3.1 Kuruluşun yakın çevresinde bulunan yerleşim yerleri hakkında bilgi
Bu bölümde yakın çevre nüfusuna ilişkin resmi kaynaklardan alınan aşağıdaki bilgiler bulunur;
a) Kuruluşun bulunduğu yerleşim birimindeki sabit nüfus,
b) Bölgede bulunabilecek kişilerin tahmini sayısı (turistler, diğer işyerlerinde çalışan işçiler vb.),
c) Okullar, hastaneler, kreş ve bakım yurdu, huzur evi gibi hassas alanlar ile sinema, tiyatro, otel, restoran, eğlence yerleri, alışveriş merkezleri, havaalanları, tren istasyonları, cami, müze gibi toplanma amaçlı yerlerin özellikleri, bulunabilecek muhtemel insan sayıları, kapasiteleri vb. hakkında bilgi.
1.3.2 Komşu kuruluşlar hakkında bilgi
Bu bölümde komşu kuruluşlarla olan mesafeler, bu kuruluşların faaliyetleri ve acil durumlara müdahale esnasında bu kuruluşlardan kaynaklanabilecek kısıtlamalar hakkında bilgi yer alır. 1.3.3 Kuruluşun çevresel yapısı hakkında bilgi
Bu bölümde kuruluşun çevresel yapısı ve koşulları hakkında aşağıdaki bilgilere yer verilir.
1.3.3.1 Binaları ve yaya alt geçidi gibi yer altı yapılarını içeren bilgi
1.3.3.2 Kanalizasyon ve drenaj sistemleri.
1.3.3.3 En az 10 yıllık meteorolojik bilgiler;
a) En yüksek, en düşük ve ortalama kayıtlı yağış değerleri (kar, yağmur, dolu),
b) Fırtına şiddeti,
c) Yıldırım düşme ihtimali,
ç) Sis, don ve nem değerleri,
d) Rüzgârlar (Yön ve hız değerleri),
e) Atmosferik kararlılık sınıfları (hava akımları/atmosferik koşullar ile ilgili),
f) Kaydedilen en yüksek ve en düşük sıcaklıklar.
1.3.3.4 Jeolojik, hidrolojik ve hidrografik saha bilgileri;
a) Genel jeolojik durum,
b) Yer üstü ve yer altı çeşitleri ve şartları,
c) Sismik veriler,
ç) Sel (ani selden kaynaklı su taşmaları da dahil) ve toprak kayması ihtimali, bu hususların tehlikeli durumlarla olan ilgisi, vb.
1.3.3.5 Diğer, bölgeye özel doğal faktörler;
a) Yüzey ve yer altı sularının konumu,
b) Su kalitesi ve kullanım durumu,
c) Sahil ve deniz çevresine ait bilgiler,
ç) Özel çevre koruma alanları (doğal koruma alanları, ulusal ve uluslararası bağlamda özellikle tehlikede olan veya koruma altındaki bitki ve hayvan türleri, hassas ekosistemler vb.),
d) Gelgit ve akıntılar (gel-git ve akıntı nedeniyle nehir ağzı habitatları tehlike altında ise),
e) Acil durum müdahalelerini veya çevreleme önlemlerini engelleyebilecek çevre özellikleri. 1.3.4 Kuruluşun yakın çevresine ilişkin haritalar
Bu bölümde aşağıda sıralanan her bir başlığın gösterildiği 1:5000-1:10000 ölçek aralığında olan ayrı haritalara yer verilir. Ayrıca büyük kazaların uzak mesafe etkilerinin de göz önünde bulundurulacağı durumlarda bu bilgiler daha küçük ölçekli haritalar kullanılarak verilir. Bu bölümde yer alacak haritalar veya haritalarda bulunacak bilgiler resmi kurum ve kuruluşlardan temin edilir. Resmi kurum ve kuruluşlarda bu bilgilerin alınamaması durumunda bu hususa ilişkin belgeler de güvenlik raporuna eklenir.
a) Yerleşim yerleri (nüfus yoğunluğunun olduğu alanların tanıtımı),
b) Komşu kuruluşların konumları,
c) Halka hizmet veren dinlenme alanları (Sahiller, açık hava yaşam alanları, parklar vb.),
ç) Yer altı ve yer üstü su kaynakları,
d) Okullar, hastaneler, kreş ve bakım yurdu, huzur evi gibi hassas binalar,
e) Sinema, tiyatro, otel, restoran, eğlence yerleri, alışveriş merkezleri, havaalanları, cami, müze gibi toplanma amaçlı binalar,
f) Koruma alanları, tarımsal alanlar, ekolojik açıdan kolay etkilenebilir bölge veya özel türlerin üretimi için kullanılan hassas alanlar, uluslararası öneme sahip Ramsar sulak alanlar listesine dahil edilen alanlar,
g) Sit alanları,
ğ) Bina, drenaj sistemleri, kanalizasyon, elektrik, gaz, telefon, su şebekeleri, arıtma, artezyen ve yaya alt geçidi gibi altyapı tesisleri,
h) Ulaşım yolları ve ana ulaşım merkezleri ile güzergahlar, sokaklar, demir yolları, suyolları, limanlar, hava alanları, büyük tren istasyonları vb. tesisler,
i) Yerüstü topografyası.
1.3.5 Kuruluşun bulunduğu arazi ve çevresi üzerinde yapılmış önceki faaliyetlere ilişkin bilgiler Bu bölümde, kuruluşun bulunduğu arazi ve çevresi üzerinde yapılmış ve göçüklere sebep olabilecek geçmişteki madencilik faaliyetleri veya arazinin elverişli hale getirilmesi işlemleri, kirlenmiş arazi veya su konusunda ilgili ve önemli olabilecek geçmiş arazi kullanımları vb. faaliyetlere ilişkin bilgilere yer verilir.
1.3.6 Çevresel özelliklere ilişkin geçmişte meydana gelen olaylar hakkında bilgi
Bu bölümde, kuruluşun çevresel özellikleri tanımlanırken, kazalara yol açabilecek veya bir kazanın daha kötü hale gelmesine sebep olabilecek diğer dış olaylar hakkındaki geçmiş bilgilere yer verilir. (Ör: Bölgede meydana gelmiş doğal afetlere ilişkin bilgiler, 100 km’lik çapta meydana gelmiş büyük depremler, sismik olaylar, sel ve aşırı sıcaklık, yağmur, kar gibi aşırı hava koşulları).
1.3.7 Kuruluşun etrafındaki alanda bulunan diğer faaliyetler hakkında bilgi
Bu bölümde, kuruluşun etrafında bulunan ve büyük bir kazaya yol açabilecek veya meydana gelmiş bir kazanın etkilerini arttırabilecek aşağıda yer alan faaliyetler ve benzeri diğer faaliyetler hakkında asgari bilgiye yer verilir.
a) Komşu Kuruluşlar,
b) Boru hatları,
c) Mevcut yer altı faaliyetleri (madencilik veya diğer sondaj faaliyetleri),
ç) Kuruluşun bulunduğu bölgedeki hava trafiği hareketleri,
d) Kazaya etkisi olabilecek taşıma faaliyetleri (deniz, tren ve karayolu taşımacılığı, tehlikeli madde taşımacılığı gibi),e) Yüksek gerilim enerji nakil hatları,
f) Kuruluşun bulunduğu alandaki güvenlik kontrol sistemlerini veya iletişim sistemlerini etkileyebilecek veya elektro-patlayıcı aletleri harekete geçirebilecek radyo-frekans iletim sistemleri.
1.4 Kuruluştaki Tesislerin Tanıtımı
1.4.1 Kuruluşta bulunan tesisler hakkında bilgi
a) Kuruluşta bulunan her bir tesisin ayrıntılı tanıtımı, faaliyete geçiş tarihi, iş akış şeması, kapasitesi, tehlikeli maddelerin işlendiği, depolandığı ve aktarıldığı iş ekipmanları ile tesiste belirlenen kritik ekipmanlar (Örn; Tanklar; boru sistemleri; buhar, hava, elektrik, yakıt, sıcak su tesisatları; drenaj; baca gazı yakma ve temizleme tesisatı; güvenlik bakımından kritik veya çevresel bakımdan kritik valfler)
b) Her bir tesis için, tesisteki büyük kaza önleme ve kontrol ekipmanlarının(Ör. kontrol devreleri ve algılama sistemleri; yangın söndürme ekipmanı, paratoner, alarm veya siren sistemleri ve yedekleme sistemleri ve izleme ekipmanı) konumları ve fonksiyonları,
c) Her bir tesis için, tesisteki büyük kaza önleme ve kontrol ekipmanlarının(Ör. kontrol devreleri ve algılama sistemleri; yangın söndürme ekipmanı ve yedekleme sistemleri ve izleme ekipmanı) amaçları,
d) Yeni ya da mevcut tesislerin varsa, hangi standart veya standartlara göre tasarlandığı ve değişikliğe uğradığı ile bu standartların büyük kazaların önlenmesine yönelik sağladığı faydalar,
– Kuruluştaki tesisler arasındaki proses ilişkisi,
– Tesisteki depolama türleri ve kurulu kapasite,
– Tesis için olağan çalışma parametreleri (sıcaklık, basınç, ph, vb.),
– Tasarlanmış maksimum çalışma parametreleri(sıcaklık, basınç, ph, vb.),
– Tesisin faaliyete başlama veya durma dönemleri.
1.4.2 Tesislerin yerleşimine ilişkin bilgiler Bu bölümde tesisin yerleşimine ilişkin aşağıdaki hususlar, 1:500-1:2000 ölçek aralığındaki planlar üzerinde verilir.
a) Büyük kazaya neden olabilecek faaliyetlerin yapıldığı yerler (ör: tehlikeli madde dolum noktası).
b) Çalışanların bulundukları yerlere göre sayıları (vardiyalı çalışmalardaki, bakım faaliyetlerindeki, alt işveren işçi ve ziyaretçi sayısındaki değişiklikler de dikkate alınır).
c) Büyük kazaları önleyici ve kazanın etkilerin sınırlayıcı sistemler (Acil durum müdahalesi ve tahliyesi ile ilgili acil çıkış yolları, iletişim yöntemleri, setler, gaz temizleme, sıvı arıtma, drenaj vb sistemler, toksik maddelerin izlenmesi ve tespit edilmesi için gerekli olan sistemler, yangın tespit ve müdahale sistemleri, patlayıcı ortam oluşma ihtimali bulunan yerlerin izlenmesi ve tespit edilmesi için gerekli olan sistemler)
ç) Tesise ait kumanda odası
d) Tesisin karayolu, demiryolu, denizyolu ve ambar girişleri
e) Yedek sistemler de dahil tesislerin enerji kaynakları
f) Tesise girişlerin izlenmesi için gerekli olan güvenlik sistemleri.
1.5 Kuruluşta Bulunan Tehlikeli Maddeler Hakkında Bilgi Bu bölümde kuruluşta bulunan tehlikeli maddelerin türleri,
a) Azami miktarları,
b) İnsana ve/veya çevreye verebileceği zararlar ile ilgili bilgiler bulunur.
Tehlikeli maddeler ham madde, ara ürün, nihai ürün, yan ürünler, atıklar, katalizör, yakıt ve yardımcı maddeler, kimyasal proseslerde kontrol kaybı sonucu oluşan ürünler şeklinde bulunabilecek tüm maddeleri kapsar.
Kuruluşta bulunan tehlikeli maddelerin Yönetmeliğim adlandırılmış maddeler listesinde (Ek-I Bölüm 1) bulunmaması durumunda, bu tehlikeli maddeler Ek-I Bölüm 2’de belirtilen kategorilere ayrılarak tanımlanır. Bu durumda yapılan tanımlamalarda belirtilen kategoriler gerekçelendirilerek açıklanır.
1.5.1 Tehlikeli maddenin tanıtımı,
Tehlikeli maddenin etiketinde yer alan bilgiler, amaçlanan veya önerilen kullanım biçimleri/alanları, çok sayıda olası kullanım biçimi/alanı bulunması halinde, yalnızca en önemli veya en yaygın kullanım biçimi/alanı, tehlikeli maddenin fiilen ne işe yaradığına ilişkin bilgi bulunur.
1.5.2 Tehlikeli maddenin Bileşimi/İçeriği Hakkında Bilgi
Maddenin türü ve kaynağı (CAS numarası, IUPAC adı, ticari ismi, formülü (kapalı veya açık), kimyasal bileşimi, saflık derecesi, en belirgin tehlikeleri, vb.) ile fiziksel ve kimyasal özellikleri (karakteristik sıcaklıkları ve basınçları, olağan şartlar ve olağanüstü durumlarda yoğunluk ve fazları, kararlılık verileri ve gerektiğinde işletme grafiği, termodinamik ve taşınım özellikleri, faz değişikliğine ilişkin veriler, tutuşma noktaları, parlama sıcaklıkları, patlama aralıkları, termal kararlılık verileri, tepkimeler ve hızları, bozunma özellikleri, vb.) hakkında bilgi bulunur. 1.5.3 Tehlikelerin Tanıtımı,
Toksikolojik, alevlenirlik ve patlayıcılık özellikleri (toksisite, kararlılık, tahriş edici etkiler, uzun süreli etkiler, sinerjik etkiler, uyarıcı belirtiler, çevresel etkiler, ekotoksik veriler, vb.) ile özellikle maddelerin proses kontrol kaybı durumundaki davranışları hakkında bilgilere yer verilir. 1.5.4 İlk Yardım Tedbirleri,
Tehlikeli maddeye maruziyet durumunda; insanlarda ortaya çıkabilecek semptomlar ve bu durumun etkileri, kaza yerinde yapılması gereken ve tehlikeli maddeye maruz kalınmasından sonra uyulması gereken davranışlar, solunma, cilt ve göz ile temas etme yahut tehlikeli maddenin yutulması gibi değişik maruz kalma durumlarına özel ilk yardım bilgileri, bir hekimin profesyonel yardımına ihtiyaç duyulup duyulmadığı veya hekimin müdahalesinin önerildiği durumlar ile hekime iletilmesi gereken özel bilgiler, tehlikeli maddenin özelliğine bağlı olarak işyerinde sağlanacak özel ve acil müdahale için gerekebilecek özel araç ve yöntemler hakkında, bilgilere yer verilir.
1.5.5 Yangınla Mücadele Tedbirleri,
Tehlike maddeden kaynaklanabilecek bir yangın veya tehlikeli madde civarında çıkabilecek yangınla ilgili; mücadele şartları, kullanılması gerekli uygun yangın söndürücüler ve yangınla mücadelede kullanılacak özel yangın söndürme yöntemleri, güvenlik nedenleriyle kullanılmaması gereken yangın söndürücüler ve yangın söndürme yöntemleri, yangına neden olan tehlikeli maddeye veya yanma ürünleri ile açığa çıkan gazlara maruz kalınması halinde ortaya çıkabilecek özel zarar ve tehlikeler, yangın ve ilk yardım ekipleri, yangın merdivenleri, fosforlu acil çıkış yönlendirme okları ile bilgi tabelaları, yangın söndürme ekibi tarafından kullanılan özel koruyucu ekipman ve malzeme hakkında, bilgilere yer verilir.
1.5.6 Kaza Sonucu Yayılmaya Karşı Tedbirler,
Tehlike maddeden kaynaklanan bir kaza sonucu tehlikeli maddenin yayılması durumuyla ilgili; temizleme metotları (örneğin; emici materyal kullanımı, gazların/dumanın suyla azaltılması, seyreltme vb.), alınması gerekli kişisel (örneğin; deri ve göz temasının önlenmesi, solunum sistemi koruması vb.) ve çevresel (örneğin; kanallara, yüzey ve yer altı sularına, toprağa karışmasını engelleyici önlemler, civardaki insanlar ve tesislere yapılması gereken uyarılar vb.) önlemler hakkında, bilgilere yer verilir.
1.5.7 Elleçleme ve Depolama,
Tehlikeli maddenin güvenli elleçlenmesi için gerekli olan; koruyucu önlemler, kontrol altına alma, lokal ve genel havalandırma, aerosol ve toz oluşumunun önlenmesi, gaz ve toz yayılımının önlenmesi ile yangını önleyici önlemler, çevrenin korunmasına ilişkin önlemler (örneğin; havalandırma çıkışında filtre, gaz veya duman yıkayıcısı kullanımı, yayılmayı önleyici seddeli alan kullanımı, dökülenlerin toplanması ve imhası gibi) ve tehlikeli maddeye ilişkin özel şartlar veya kurallar (örneğin; yasaklanan ya da tavsiye edilen usuller ya da ekipman) gibi teknik önlemler hakkında, bilgilere yer verilir.
ehlikeli maddenin güvenli depolanması için gerekli olan; depolama odalarının veya kaplarının özel tasarımı (tutucu duvarlar ve havalandırmayı içerecek şekilde), birlikte bulundurulmaması gereken materyaller, depolama şartları (sıcaklık ve nemlilik sınırları/aralığı, ışık, asal gaz gibi), özel elektrik donanımı ve statik elektriklenmeyi önleyici tedbirler hakkında, bilgilere yer verilir. 1.5.8 Maruziyet Kontrolleri/Kişisel Korunma,
a) Tehlikeli maddenin mesleki maruziyet sınır değerleri ve/veya biyolojik sınır değerleri, bu değerlere ilişkin özgün kontrol parametreleri, sınır değerleri izlemek amacıyla önerilen güncel izleme usulleri,
b) Tehlikeli maddelerin solunum sistemi ile teması halinde solunum sistemini korumak amacıyla kullanılan solunum cihazları, uygun maske ve filtre tipleri,
c) Tehlikeli maddenin elleçlenmesi sırasında takılacak eldiven tipleri, eldivenin malzeme tipi, eldiven malzemesinin miktar ve maruz kalma süresine bağlı olarak koruyucu özelliğini sürdürme süresi,
d) Tehlikeli maddelerin gözle teması halinde; gözleri korumak amacıyla kullanılan gözlük, göz maskesi ve yüz koruyucu gibi gerekli göz koruma ekipmanının tipleri,
e) Tehlikeli maddelerin vücudun ellerden başka bir kısmıyla teması halinde vücudun sair bölgelerini korumak amacıyla kullanılan; önlük, çizme ve tam koruyucu giysi gibi koruyucu ekipman tipleri ile tehlikeli maddelere maruziyet durumunda uygulanması gereken özgün hijyen önlemleri hakkında bilgilere yer verilir.
1.5.9 Fiziksel ve Kimyasal Özellikler,
Tehlikeli maddenin; piyasaya arz edilen fiziksel hali (katı, sıvı, gaz) ve rengi, kokusu, pH’ı, sulu çözeltilerinin pH’ı, sulu çözelti olması durumunda konsantrasyonu, kaynama noktası, kaynama aralığı, parlama noktası, alev alma sıcaklığı (katı, gaz), patlayıcılık özellikleri, oksitleme özellikleri, buhar basıncı, nispi yoğunluğu, su içindeki ve yağ içindeki çözünürlüğü, dağılım katsayısı (n-oktanol/su), akışkanlığı (viskozite), buhar yoğunluğu, buharlaşma hızı oranı gibi sağlık, güvenlik ve çevre bilgileri ile karışabilirlik, iletkenlik, erime noktası, erime aralığı, gaz grubu ve kendiliğinden parlama sıcaklığı gibi diğer güvenlik parametreleri hakkında, bilgilere yer verilir.
1.5.10 Kararlılık ve Tepkime,
Tehlikeli maddelerin; kararlılık durumu, belirli kullanım şartları altında ve çevreye yayılması halinde ortaya çıkabilecek tehlikeli tepkimeleri, tehlikeli tepkimelere neden olabilecek sıcaklık, basınç, ışık, şok (çarpma) ve benzeri sakınılması gereken şartları, tehlikeli tepkimelere neden olabilecek su, hava, asitler, bazlar, oksitleyiciler veya tehlikeli reaksiyona neden olabilecek herhangi bir başka özel madde gibi kaçınılması gereken malzemeler, bozunmasına/ayrışmasına bağlı olarak çıkabilecek malzemeler, su ile teması halinde, eğer varsa, oluşacak herhangi bir zararlı ayrışma ürünü, zararlı ekzotermik tepkime olasılığı, bozunarak kararsız ürünlere dönüşme olasılığı, hakkında bilgilere yer verilir.
1.5.11 Toksikolojik Bilgi,
Tehlikeli maddelere kısa veya uzun süreli maruziyet sonucu insanlar üzerinde ortaya çıkabilecek; kronik ve akut, alerjik, bayıltıcı, kanserojenik, mutajenik ve üreme için toksikolojik etkiler ile tehlikeli maddelere maruziyetin değişik yolları (solunması halinde, deri ve göz ile teması halinde, yutulması halinde) hakkında bilgilere yer verilir.
1.5.12 Ekolojik Bilgi,
a) Tehlikeli maddenin; havada, suda ve/veya toprakta yapacağı olası etkileri, davranışları ve çevredeki akıbeti (uğradığı değişimleri), ilgili test sonuçları (örneğin, LC50 balıklarda ≤ 1 mg/L), yapısı veya muhtemel kullanım metotlarına bağlı olarak, çevre üzerinde etki yapması en önemli özellikleri,
b) Tehlikeli maddelerin; eğer mevcutsa balıklar, su piresi (daphnia), su yosunları (algler) ve diğer su bitkileri üzerindeki akut ve kronik toksik etkisi de dahil olmak üzere, sucul toksisitesi ile ilgili mevcut verileri, topraktaki mikro ve makro organizmalar ile kuşlar, arılar ve bitkiler gibi diğer çevredeki canlılar üzerindeki toksisitesi ile ilgili verileri, mikro organizmaların faaliyetleri üzerinde baskılayıcı etkiye sahip olması halinde, atıksu arıtım tesisleri üzerindeki muhtemel ekotoksisite etkileri,
c) Tehlikeli maddelerin; çevresel bilinen veya tahmin edilen dağılımı, yüzey gerilimi, emilme/desorpsiyonu ve çevreye bırakılması halinde, yer altı suyuna karışma ve/veya yayılma potansiyelini içeren hareketlilik (mobilite) etkileri,
d) Tehlikeli maddenin; eğer mevcutsa ilgili çevresel ortamda, biyolojik bozunma potansiyeli ve/veya oksidasyon veya hidroliz gibi diğer işlemlerle bozunabilirlik potansiyeli, bozunmaya ilişkin yarılanma ömrü, atıksu arıtma tesislerindeki bozunma potansiyelini içeren kalıcılık ve bozunabilirlik etkileri,e) Tehlikeli maddenin; eğer mevcutsa biyolojik ortamda (biota) birikme potansiyeli ve besin zinciri yoluyla geçiş potansiyelini içeren biyobirikim potansiyeli etkileri ile ozon tabakasını inceltme (azaltma) potansiyeli, fotokimyasal ozon üretme potansiyeli ve/veya küresel ısıtma (sera etkisi) potansiyeli gibi çevre üzerindeki diğer olumsuz etkileri,
hakkında bilgiye yer verilir.
1.5.13 Bertaraf Bilgileri,
Tehlikeli maddelerin atık özelliği kazanması sonrası veya öngörülen kullanımı sonrası ortaya çıkabilecek atıklarının bertarafı (elden çıkarılması), bu atıkların tehlikeleri ve güvenli elleçlenme yöntemleri ile tehlikeli maddeler ile bunların bulaşmış olduğu ambalaj ve malzemelerin güvenli bertarafına ilişkin uygun yöntemler (yüksek ısıda yakma, geri kazanım, arazide özel depolama gibi) hakkında bilgilere yer verilir.
1.5.14 Taşımacılık Bilgileri, Tehlikeli maddelerin; tesislerin içinde ve/veya dışında taşınması/nakliyesi sırasında uyulması gereken veya bilinmesi gereken özel tedbirleri ile karayolu, kıta içi suyolları, deniz yolu ve hava yolu taşımacılığı hakkında, bilgilere yer verilir. 1.5.15 Mevzuat Bilgileri,
Mevzuatta belirlenmiş konsantrasyon, maruziyet süresi vb. gerekli parametrelere ilişkin kabul edilebilir sınır değerler (Ör. LD50-etki ettiği popülasyonun % 50’sini belirli bir süre içerisinde öldüren miktar, emisyon limit değerleri, vb.).
1.5.16 Diğer Bilgiler
Başlatma, modifikasyon, olağan işletme koşulları, kapatma veya diğer belirlenen durumlar esnasında tehlikeli maddenin işletme basınçları ve sıcaklıkları. bulunur. Büyük kaza senaryoları için uygulanan güvenlik tedbirleri, bu tedbirlerin teknik veya insan faktörüne bağlı olup olmadığı ile tedbirlerin güvenilirlik seviyeleri hakkında bilgi verilir.
Seçilen büyük kaza senaryolarının değerlendirilmesinde kullanılan varsayımlar, tehlikeli maddelerin çeşitli fiziksel halleri ile senaryoların sonuçları hakkında bilgi verilir.
